Er zijn verschillende redenen waarom je je cavia’s best voorziet van verrijking. Enerzijds om verveling en depressie te voorkomen, anderzijds om je cavia’s actief & gezond te houden. In het wild zijn cavia's namelijk de hele dag druk met voedsel zoeken, maar onze gedomesticeerde dieren hoeven dit helemaal niet te doen; zij krijgen hun voedsel aangeboden in een kommetje. Dan ligt verveling al snel op de loer. Gelukkig zijn er heel wat manieren om verrijking te bieden en hoeft het ook helemaal niet duur te zijn. Hieronder bespreek ik enkele voorbeelden die je cavia's uren bezig houden.
We starten deze blog met een uitleg over verrijking, want wat betekent dat nu precies? Verrijking wordt als volgt omschreven: 'Het stelt dieren in staat om soorttypische gedragspatronen tot uitdrukking te brengen en omvat naast foerageren ook ecologische, sociale en voedingsverrijking' (Hutchinson et al., 2005). Zoals hierboven vermeld, valt bij gedomesticeerde dieren een deel van het natuurlijk gedrag weg, waardoor verveling kan optreden. Door verrijking te bieden aan onze huisdieren, stimuleren en herintroduceren we dus het natuurlijk gedrag. Dit dan ook nog eens op een manier zodat het voor mens én cavia ontspannend is.
Verrijking door middel van voedselmotivatie
Cavia's zijn enorm gemotiveerd door lekker voedsel. Hier kan je dan ook creatief mee omspringen om verveling tegen te gaan. Je kan bv. brokjes verstoppen in snuffelmatten (kan je ook zelf maken), snackballen of simpelweg verspreiden in de kooi. Dit triggert namelijk het natuurlijke gedrag van cavia's om naar voedsel te zoeken (foerageren). Daarnaast vinden cavia’s het erg fijn om een berg vers hooi te hebben waar ze in kunnen spelen, zich in kunnen verstoppen en tegelijkertijd aan kunnen knabbelen. Bovendien kan je lekkers (bv. gedroogde kruiden) verstoppen in deze hooiberg waar ze een hele tijd naar zullen zoeken! Verder kan je ook:
- gebruik maken van lege wc-rolletjes en die vullen met bv. lekker hooi
- gebruik maken van papieren zakken, hier eventueel gaatjes in maken en wat lekkers in verstoppen (hooi, gras & wortelloof doen het erg goed!)
- gebruiken maken van kartonnen doosjes en hier wat lekkers in verstoppen (zorg ervoor dat hier geen tape aan hangt)
Als je de mogelijkheid hebt en de weersomstandigheden het toelaten, kan je je cavia's een beetje laten grazen. Aangezien dit natuurlijk gedrag is voor cavia’s, is dit zeker een voltreffer. Let er hierbij wel op dat je cavia's gewend zijn aan gras. Anders zal je het grazen opbouwend aan ze moeten introduceren.
Verrijking door middel van denk- en strategiespellen
In principe horen denkspellen onder het titeltje 'voedselmotivatie'. Echter, omdat er bij strategiespellen niet alleen foerageren maar ook nog een heleboel denkwerk en mentale stimulatie komt kijken, bespreken we deze vorm van verrijking onder een apart onderdeel.
Er zijn heel wat verschillende soorten denkspellen op de markt en deze komen ook nog eens in verschillende niveau's, op basis van de moeilijkheidsgraad. Als je strategiespellen een eerste keer introduceert bij je dieren, begin je altijd op laagste (en dus eenvoudigste) niveau, zeker bij cavia's. Dit om te voorkomen dat je dieren de interesse in het strategiespel verliezen door frustratie. Frustratie treedt namelijk op wanneer de dieren niet snel genoeg beloont worden voor hun moeite.
Niet alle cavia's zullen strategiespellen op eigen houtje kunnen uitdokteren. Jij als baasje zal hen hierin moeten begeleiden. Je legt als het ware de bedoeling van het spel uit aan de dieren op een manier dat ze het begrijpen en je zorgt dat ze op tijd worden beloond zodat ze gemotiveerd blijven. Dit is dus onderdeel van training en doet bovendien ook de band met je dieren goed. Op basis van deze uitleg, zal je zelf ook wel begrijpen dat er al een bepaalde vertrouwensband moet zijn tussen jouw en je cavia's voor je strategiespellen introduceert.
Hoe de complete training er uit ziet, is afhankelijk van de situatie, het spel en je cavia's. Neem gerust contact op met mij als je met specifieke vragen zit omtrent training. Ik heb ook een stappenplan beschikbaar voor het introduceren en aanleren van verschillende soorten strategiespellen. Strategiespellen kan je trouwens ook zelf maken. Denk bijvoorbeeld aan een eierdoos of laat je creativiteit eens los op wat lege wcrollen.
Verrijking door middel van (kauw)speelgoed
Hoewel cavia's behoren tot de knaagdieren, zijn de meesten helemaal niet zo'n uitgesproken knagers in tegenstelling tot bijvoorbeeld konijnen. Toch is het belangrijk voor ze om te kunnen knagen omdat hun tanden continu blijven groeien. Door voldoende hooi te eten en te knagen, kunnen hun tanden natuurlijk afslijten, wat belangrijk is voor de gezondheid van je cavia's. Hoewel ze dus mogelijk net iets kieskeuriger zijn in hun knaagmateriaal, is het toch belangrijk om dit te voorzien. Kauwspeelgoed op basis van wilgenhout, bijvoorbeeld speelballen, tunnels of simpelweg wilgentakken zijn een absolute aanrader! Takken van andere bomen die eetbaar zijn voor cavia's bijvoorbeeld appel en peer, zijn ook een mogelijkheid. Ook hooimatten of ander knaagspeelgoed op basis van hooi (bijvoorbeeld hooiringen en -vlechten) vinden cavia's vaak fijn om aan te knagen. Wat je absoluut niet aan je cavia's moet geven zijn knaagstenen (type lik- of zoutstenen).
Verrijking door middel van training
Wist je dat cavia’s nieuwsgierige, intelligente dieren zijn die je kan trainen? Het algemene doel van training bij cavia’s is het verbeteren van het welzijn en het aanbieden van verrijking. Stel je maar eens voor dat je als cavia niet goed gesocialiseerd bent, dan ligt angst op de loer bij elke prikkeling. Daarnaast vinden veel cavia’s het fijn om dingen te leren en af en toe een uitdaging aan te gaan, zeker indien ze hiervoor een motivatie of beloning krijgen. Het verantwoord trainen van cavia’s biedt veel voordelen, namelijk:
• Mentale stimulatie om verveling en hieraan gerelateerde gedragsproblemen tegen te gaan alsook zelfzekerheid op te bouwen waardoor angst vermindert.
• Fysieke stimulatie om de cavia actief te houden en hierdoor gezondheidsproblemen (bv. overgewicht) te verminderen.
• Daarnaast helpt het samen trainen bij het opbouwen van een band met je cavia’s. Je zal je cavia’s immers moeten begeleiden.
• Het beter omgaan met prikkelingen en situaties, waardoor stress wordt verminderd.
Het aanleren van kunstjes dient echter louter om cavia’s verrijking te bieden en hun welzijn te verbeteren, indien ze dit leuk vinden dus. Het is dus niet de bedoeling dat ze worden gedwongen om iets te doen dat ze niet willen. Integendeel, dit werkt averechts en kan de band tussen cavia en baasje schaden.
Wil je graag aan de slag met het opvoeden en trainen van jou cavia’s, maar weet je niet goed waar te beginnen? Of wil je graag meer inspiratie en/of bijleren over het opvoeden van cavia’s? Ik heb een uitgebreid stappenplan hierover ter beschikking die je kan bestellen. Druk bij interesse op onderstaande knop.
Verrijking door middel van omgeving en verandering
Voldoende ruimte voorzien voor je cavia's is een goede vorm van verrijking en absoluut nodig. Cavia’s vinden het namelijk erg fijn om rond te rennen. Voorzie hier dus de ruimte voor! Bovendien zijn cavia's prooidieren en vinden ze het leuk om verschillende plekjes te hebben waarin ze zich kunnen verstoppen. Denk hierbij aan huisjes (karton, hout, stof), maar evengoed tunnels van hout of stof (kan je zelf maken). Ook een 'fleecebos' - een stukje fleece waarvan de doorgang in stroken is geknipt (zie foto hieronder) - is een aanrader! Je kan zo een heel parcour voor ze bouwen. Het hoeft ook helemaal niet duur te zijn. Vaak zijn ze al tevreden met een kartonnen doos of een afdakje.
Cavia's zijn nieuwsgierige diertjes en verkennen daarom graag nieuwe dingen. Speelgoed dat al een hele tijd in de kooi ligt, vinden ze minder interessant. Wissel daarom de verrijking wekelijks af zodat ze geïnteresseerd blijven. Daarnaast kan je hun nieuwsgierigheid ook triggeren door hun omgeving te veranderen, bijvoorbeeld door het interieur van de kooi te veranderen (verstopplekjes afwisselen of op een andere plaats zetten) of een parcour uitbouwen op een plaats buiten hun kooi. Opgelet, dit kan enkel bij cavia's die reeds volledig comfortabel zijn in hun verblijf en omgeving. Cavia's die je net hebt, kan je best even met rust laten en laten wennen.
Mijn cavia's vinden het best eng om naar een andere plaats te gaan dat niet hun permanente verblijf is. Daarom opteer ik liever voor het volledig veranderen van het interieur in de kooi. Het makkelijkste is om dit te doen wanneer de kooi volledig wordt uitgekuist.
Het belang van een maatje
Cavia’s zijn sociale en bovendien zeer communicatieve dieren. In de natuur vertoefden ze dan ook in groepen. Cavia’s hebben dus nood aan een maatje van dezelfde diersoort om samen te spelen, communiceren en volledig te kunnen openbloeien. Bovendien kunnen ze ook steun vinden bij elkaar zodat ze minder gestresseerd geraken. Cavia’s die alleen worden gehuisvest, vervelen zich vaak snel en kunnen depressief worden. Idealiter worden cavia’s van jongs af aan gesocialiseerd zodat ze caviataal voldoende begrijpen en makkelijk in een kuddestructuur passen. Uiteraard moeten de karakters bij elkaar passen en moeten de cavia’s voorzichtig en onder toezicht aan elkaar worden geïntroduceerd.
Tot slot wil ik jou bedanken voor het lezen van deze blogpost. Ik vind het enorm fijn om te zien hoeveel baasjes zich inzetten en openstaan om het welzijn van hun dieren te verbeteren. Mocht je nog vragen hebben, sta ik je graag te woord.
Groetjes,
Meggie
welzijns- en gedragsdeskundige voor cavia’s