Het houden van konijnen binnenshuis wint aan populariteit. Ondanks dat konijnen geen knaagdieren zijn, hebben ze wel de behoefte om te knagen en bovendien zijn ze erg nieuwsgierig. Wanneer je overweegt om konijnen binnen te huisvesten, en zeker als ze in een bepaald gedeelte los mogen lopen, is het dus belangrijk dat je de ruimte konijnproof maakt. Dit zowel om nare situaties te voorkomen als voor de veiligheid van het dier.
Het binnen huisvesten van konijnen biedt tal van voordelen zoals:
· meer interactie tussen mens en dier
· het sneller herkennen en kunnen ingrijpen bij potentiële ziektes of aandoeningen bij de konijnen
· bescherming tegen wilde roofdieren
· meer gecontroleerde ruimte kunnen bieden
· ...
Echter is het belangrijk om te realiseren dat het niet altijd rozengeur en maneschijn is. Konijnen die binnenshuis worden gehouden vereisen extra inspanning voor opvoeding, zeker tijdens de puberteit. Daarnaast moet je ook beseffen dat niet iedereen op bezoek kan komen, bijvoorbeeld vrienden met honden die jachtinstinct hebben. Daarnaast slopen sommige konijnen graag en moet je extra aandacht besteden aan het tegengaan van verveling. Buiten krijgen konijnen namelijk veel meer prikkels dan binnenshuis, denk maar aan geuren, geluiden, etc. Konijnen binnenshuis brengen hoe dan ook troep met zich mee. Ondanks dat je konijnen volledig zindelijk kunt maken, zullen ze wel altijd nog haren verliezen en kan het wel eens gebeuren dat ze hooi doorheen het huis sleuren. Voordat je konijnen binnenshuis overweegt, sta je er best even bij stil of je hiermee om kan. Dit kan namelijk leiden tot frustraties bij zowel mens als dier.
Concreet is het doel van bunnyproofing je konijnen beschermen, schade aan je interieur voorkomen en de frustratie van zowel de eigenaar als de konijnen voorkomen, zodat jullie gelukkig samen kunnen leven.
Wanneer je voor de eerste keer konijnen in huis haalt, zullen ze ongetwijfeld zaken gaan verkennen en mogelijk beschadigen waar je als eigenaar misschien helemaal niet aan had gedacht. Dit hoort er nu eenmaal bij, aangezien het een leerproces is. Niettemin wil ik je met deze blog zo goed mogelijk voorbereiden, zodat je niet voor ongewenste verrassingen komt te staan. Hieronder geef ik je een aantal tips.
1. Bescherm kabels en stopcontacten
Voordat we dieper ingaan over de bescherming van kabels is het belangrijk om mee te geven waar kabelbijten vandaan komt en wat de gevaren hiervan zijn.
Konijnen hebben een natuurlijk instinct om plantwortels in hun huisvesting (de burcht in de natuur) door te bijten om zo de weg vrij te maken. Men gelooft dat kabelbijten hiervandaan komt omdat de structuur en vorm deels gelijkaardig is aan dat van plantenwortels. Met andere woorden, als een kabel de weg blokkeert voor jou konijn, mag je ervan uitgaan dat deze binnen een paar seconden doorgeknipt zal worden.
Het voorkomen dat konijnen aan elektrische kabels knagen, is van groot belang omdat konijnen ernstige brandwonden kunnen oplopen of geëlektrocuteerd kunnen worden. De gevolgen van het bijten in een elektrische draad zijn te ernstig om alleen op opvoeding te vertrouwen. In plaats daarvan moet je actie ondernemen om de kabels veilig buiten bereik te plaatsen.
Intussen heb je dus al wel door dat kabels nooit de weg van konijnen mogen blokkeren en idealiter niet op de grond rondslingeren. Mocht je dus een bepaalde ruimte in huis hebben waar veel kabels gebundeld zijn, zorg dan dat je konijnen niet in deze ruimte kunnen. Mocht dat niet mogelijk zijn, berg je kabels dan zo goed mogelijk op. Tegenwoordig zijn hiervoor opbergsystemen commercieel te koop, die er ook nog eens leuk uitzien.
Voor kabels die je echt niet uit de weg kan halen, kan je gebruik maken van kabelbeschermers. Hiervoor kan je verschillende opties terugvinden in de doe-het-zelf zaak. Kabelbeschermers zijn er dus in verschillende vormen en maten. Kies voor een hard plastic (bv. smalle pvc-buis) of ander materiaal waar konijnen niet makkelijk doorheen kunnen bijten. Voor kabels die naast muren lopen, kan je gebruik maken van (zelfklevende) kabelverbergers/kabelhouders.
Naast het beschermen van kabels, is het ook belangrijk om stopcontacten in de konijnenruimte te verbergen. Hiervoor kan je gebruikmaken van kinderbeveiliging en/of kan je stopcontacten verbergen met zware (konijnen)meubels. Bijvoorbeeld een zwaar houten schuilplaats dat ze niet zelf kunnen verplaatsen.
2. Bescherm (houten) meubels die in contact staan met de konijnen
Ook houten meubels zal je moeten beschermen voor konijnen, zeker houten tafel- of stoelpoten. Hiervoor kan je ook gebruik maken van (knaag)beschermstrips. Ikzelf heb enkel meubels in de konijnenruimte die metalen poten hebben.
Konijnen en de bank
Sofa’s of bedden die op hoogte staan waardoor je konijn er onder kan, zijn een ideale schuilplaats voor ze. Sommige konijnen kunnen zelfs in de onderkant beginnen graven om een nest te maken, daar het wel wat weg heeft van een natuurlijke burcht. Je kan dit voorkomen, maar het vergt wel wat werk. Sommige banken hebben bijvoorbeeld een overtrek tot op de grond. Hier kan je makkelijk planken of hekjes of panelen (bijvoorbeeld C&C, wat als caviakooi kan worden gebruikt) plaatsen zonder dat het zichtbaar is voor de mens. Indien dit niet mogelijk is, zal je de onderkant zelf moeten beschermen.
Een bijkomende tip dat ik je geef: zorg dat stoelen altijd onder de meubels staan. Dit om te voorkomen dat je konijn van op de stoel tot op de tafel of het bureau springt.
3. Kamerplanten
Veel kamerplanten zijn giftig voor konijnen. Het is dus van belang dat konijnen er niet van kunnen eten. Kamerplanten op hoogte geven niet altijd die garantie, tenzij ze echt aan het plafond hangen. Houd hier dus rekening mee. Dit betreft ook planten op vensterbanken: sommige konijnen zijn hele goede springers. Ik raad daarom niet aan om kamerplanten op vensterbanken te plaatsen in ruimtes waar je konijn toegang tot heeft.
4. Opruimen
Het is vanzelfsprekend dat je best geen spullen laat slingeren binnen de konijnenruimte waar de konijnen makkelijk aankunnen. Zorg in de konijnenruimte dat spullen die niet konijnveilig zijn, opgeruimd zijn.
5. Wanden en plinten
Idealiter heb jij geschilderde muren in de ruimtes waar je konijnen toegang tot hebben in plaats van behang. Mocht er namelijk 1 mini stukje los hangen, is dit een waar feest voor konijnen. Let hier dus mee op en blokkeer eventueel met behulp van meubels of platen loshangende stukjes behang. Heldere plastic platen zijn hiervoor ook een optie.
Daarnaast zijn hoeken van muren vaak wel aantrekkelijk voor konijnen. Hiervoor kan je gebruik maken van hoekbeschermers die je gemakkelijk kan vinden in de doe-het-zelf zaak. Ik raad aan dit zeker te doen in de konijnenruimte.
Daarnaast hebben sommige huizen houten plinten. Best is om deze af te schermen van je konijnen, bijvoorbeeld door er hekjes of planken tegen te plaatsen.
6. Aparte konijnenruimte
Ondanks dat je graag je konijnen los in huis hebt lopen, raad ik toch aan om een aparte, voldoende grote ruimte (kamer of grote ren) te voorzien waar het 100% konijnveilig is en dat afsluitbaar is. Dan hoef jij je geen zorgen te maken over wanneer er geen toezicht beschikbaar is voor konijnen. Daarnaast hebben ze dan hun eigen ruimte, vrij van onbekend bezoek of eventuele andere huisdieren waar ze zich veilig kunnen terugtrekken en de stress dus beperkt wordt. In deze ruimte voorzie je dus alle spullen die je konijnen nodig hebben zoals hun toiletbak, hooi, water, schuilhuisjes, enzovoort. Dit is hun eigen plekje.
Op de foto hieronder zie je hoe ik een deel van mijn woonkamer heb ingericht volledig voor de konijnen. Deze is afsluitbaar met een deur naar de berging aan 1 kant, en aan de andere kant, die in verbinding staat met de rest van de woonkamer, heb ik een stuk van een (hoge) puppyren geplaatst. Hierdoor kan ik mijn konijnen vastzetten, mocht ik dit nodig zijn. Wanneer toezicht beschikbaar is, hebben de konijnen de toegang tot de hele benedenverdieping.
7. Tapijten
Ook moeten we het even hebben over tapijten. Konijnen, en met name voedsters, hebben een natuurlijke drang om te graven. Dit gedrag komt voort uit omdat ze in de natuur zich in ondergrondse burchten huisvesten. Daarnaast hebben ze ook een natuurlijke knaagbehoefte, zoals eerder vermeld. Tapijten zijn dus niet veilig van sloopgedrag door konijnen.
Voordat je nu al je tapijten uit het huis verwijderd, wil ik even benadrukken dat tapijten toch van belang zijn voor konijnen die binnenshuis wonen. Veel vloeren zijn namelijk glad, waardoor konijnen geen natuurlijk gedrag, zoals zoomies en binkies, kunnen uiten. Er bestaat namelijk het gevaar dat de konijnen uitgelijden. Tenzij je een speciale antislip vloer hebt gelegd, zijn tapijten dus wel van belang voor het welzijn van je konijnen, zeker in de konijnenruimte.
Voorzie in de konijnenruimte dus niet de duurste tapijten, maar ga eerder op zoek naar een goedkoop exemplaar dat makkelijk te vervangen is. Sloopgedrag als ongelukjes (qua zindelijkheid) kunnen namelijk gebeuren. Daarnaast bestaan er ook konijnveilige tapijtreinigingsmiddelen en -materialen die plasjes of gemors konijnveilig kunnen verwijderen. Heb je een konijn dat de tapijten graag stuk knaagt? Ga dan eerder op zoek naar tapijten van natuurlijke materialen, waarvan het geen probleem is dat ze het stuk knagen. Zo voorzie je ze ook nog eens van verrijking. Voor alternatieven voor het graafgedrag gaan we later in deze blog dieper op in.
Soms zie ik wel eens dat puzzelmatten gebruikt worden als ondergrond voor konijnen. Hier ben ik echter geen fan van, daar dit zeer knaagbaar materiaal is en het bovendien erg gevaarlijk is als je konijn dit opeet.
Ongetwijfeld zullen er tapijten in huis zijn waar je liever niet hebt dat je konijn zijn gangen op gaat. Probeer de toegang tot deze ruimtes te blokkeren. Indien dit niet mogelijk is, zorg er dan voor dat je konijn niet aan de randen of de hoeken kan. Mocht je konijnen in een ren houden bijvoorbeeld, zorg dan dat het konijnentapijt groter is dan de ren. De wanden van de ren plaats je op het tapijt terwijl de randen van het tapijt er uitsteken, waar je konijn er niet aan kan.
8. Voorzie altijd alternatieven
Het is ontzettend belangrijk dat als je iets weghaalt voor konijnen omdat ze hier niet aan mogen zitten, je alternatieven voorziet. Het is namelijk van belang voor het welzijn van de konijnen dat ze natuurlijk gedrag kunnen uiten, waar sloopgedrag naast verveling vaak een reden voor is. Natuurlijk konijnengedrag bestaat onder andere uit graven, knagen, schuilen en foerageren. Voorzie daarom mogelijkheden voor je konijn om dit gedrag te uiten, bijvoorbeeld een graafbak (of schelp voor kinderen) of graafbox met karton-/papiersnippers, voldoende knaagmateriaal zoals bijvoorbeeld wilgentakken of schuilhuisjes waar ze aan kunnen knagen. Voor tips om het foerageergedrag te stimuleren en verveling tegen te gaan, verwijs ik graag naar volgende blog.
Uiteraard zijn er nog een heleboel andere vereisten die nodig zijn voor het welzijn van konijnen wanneer je hen binnenshuis vestigt. Hier gaan we in een toekomstige blog dieper op in.
9. Behoud een routine voor zover mogelijk
Konijnen zijn echte routinedieren. Om te voorkomen dat je konijnen sloopgedrag vertonen door frustratie, behoud je best hun routine zo constant mogelijk. Zo zijn konijnen bijvoorbeeld wel eens geneigd om te beginnen slopen omdat ze honger hebben, misschien omdat jij als baasje een uurtje later eten geeft. Uiteraard is het niet altijd mogelijk om een routine aan te houden. Als je weet dat je later thuis zal zijn als anders, kan je bijvoorbeeld de konijnen al een deel van hun portie vroeger geven of de konijnen opsluiten in hun ruimte, waar ze niet ongewenst kunnen slopen. Zorg uiteraard wel dat konijnen nooit zonder kwaliteitshooi zitten.
10. Vermijd of bescherm dingen die uitsteken
Leg jezelf eens op de grond van de konijnenruimte en kijk na of er geen zaken uitsteken. Dit zullen namelijk de een van de eerste dingen zijn die worden gesloopt door konijnen. Denk bijvoorbeeld aan een opstaande rand van een tapijt, een etiket aan een meubelstuk, de handvaten van een mand, etc.
11. Overige tips
Hieronder geef ik je nog een aantal extra tips mee op basis van mijn eigen ervaring.
· Training en opvoeding
Bovenstaande tips werken het beste in combinatie met training, opvoeding en preventie van ongewenst sloopgedrag (zie hieronder). Let er wel op: konijnen kan je niet straffen, dit werkt vaak averechts en kan bovendien jullie band beschadigen. Opvoeding verwijst eerder naar positieve bekrachtiging, bijvoorbeeld dat ze zaken slopen die er effectief voor bedoeld zijn, of dat je konijn reageert op ‘hier’ of ‘kom’, zodat je kan voorkomen dat ze ergens aan knagen als je ziet dat ze hier aanstalten toe maken (afleiding).
· Preventie
Preventie van ongewenst gedrag is belangrijk daar het immers veel moeilijker is om (zelf)aangeleerd gedrag weer af te leren. Besteed daarom extra aandacht aan preventie. Dit door middel van het toepassen van de tips hierboven beschreven, maar ook niet te vergeten door te voorkomen dat je konijn zich verveeld. Voorzie dus altijd voldoende mogelijkheden om natuurlijk gedrag te uiten, de konijnen bezigheid te geven en wissel voldoende af zodat ze niet uitgekeken geraken op bv. een bepaald spel.
· Hou de toiletruimte liever gesloten. Sommige konijnen vinden toiletrollen erg leuk…
· Verbergen met platen of C&C grids
Er zullen wel meerdere situaties bij jou thuis zijn dan hierboven beschreven waar je bepaalde zaken moet gaan afschermen om het huis konijnproof te maken. Hieronder geef ik je 2 voorbeelden van bij mij thuis. Vaak zeggen beelden meer dan woorden.
In onze keuken hebben wij een trolley om makkelijk aan veelgebruikt keukenmateriaal te kunnen, maar evengoed als extra bergruimte. Hier bewaren wij ook onze spaghetti, bloem, rijst, kruiden, enzovoort. Om te voorkomen dat de konijnen van al dit lekkers gaan genieten en dus in de trolley springen, hebben we gebruik gemaakt van C&C hekjes en kabelbinders.
De konijnen hebben meerdere toiletbakken bij ons thuis. Eentje daarvan bevind zich in de berging, naast het wasmachine. Dit is een groot hoektoilet waar ze graag hun behoeftes doen. Om te voorkomen dat de konijnen achter het wasmachine kruipen, hebben we dit afgezet met zware planken die we op overschot hadden van een oude kast.
· Plakband?
Soms wordt het wel eens beweerd dat het afplakken van randen en meubels met plakband helpt tegen het knagen. Dit omdat de konijnen dit een minder aangename structuur vinden om aan te knagen. Persoonlijk geloof ik niet dat dit werkt voor uitvoerige knagers, plakband is namelijk erg dun en konijnen knagen er zo doorheen. Daarnaast kan de plakband in hun vacht blijven hangen.
· Rassenonderzoek
Hoewel konijnen individuen zijn, hebben rassen vaak toch ook typische kenmerken. Ik raad daarom aan om rassenonderzoek te doen alvorens je konijnen aanschaft die binnenshuis zullen leven. Bepaalde rassen zijn al drukker dan anderen en sommige rassen zijn echte springers of slopers. Kies in dat geval dus liever voor een rustig, mensgericht ras (ze moeten immers ook met jou samenleven), voor zover mogelijk.
Conclusie
Het huisvesten van konijnen binnenshuis kan heel wat voordelen bieden voor de band tussen jou en je konijnen. Het brengt echter enige uitdaging met zich mee om een evenwicht te vinden tussen het vervullen van de welzijnsbehoeften van je konijnen en het voorkomen van mogelijke frustratie bij de eigenaar als gevolg van ongewenst gedrag. Bovendien moeten er veiligheidsmaatregelen worden getroffen om ervoor te zorgen dat je konijnen geen gevaar lopen in huis. Het 'konijnproof' maken van je huis vergt dus enige voorbereiding en inspanning. Met deze blog hoop ik je een basis te hebben geboden over hoe je hiermee het beste aan de slag kunt gaan en waar je rekening mee moet houden.
Tot slot wil ik jou bedanken voor het lezen van deze blogpost. Ik vind het enorm fijn om te zien hoeveel baasjes zich inzetten en openstaan om het welzijn van hun dieren te verbeteren. Mocht je nog vragen hebben, sta ik je graag te woord.
Groetjes,
Meggie
welzijns- en gedragsdeskundige voor cavia’s en konijnen